Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

[wutske]

Een tijdje geleden heb ik mijn eerste analoge spiegelreflex gekocht (Pentax K1000) en na een aantal test rolletjes wou ik mij ook eens wagen aan een DOKA.
Het ontwikkelen van de film zelf viel nog redelijk mee, dat ging vrij vlot en de resultaten zijn dus ook wel goed .
Nu ben ik echter aangekomen bij het vergroten en daar valt dus nog veel te leren en ik heb dus ook veel vragen.

Dit zijn een aantal foto's die ik vergroot heb
IMG_20181224_080129 by Wutske, on Flickr

1: 5-30 sec f/2.8, handig als referentie zwart
2: 5s f/8
3: 4s f/8
4: 3x 1s f/8
5: 3x 1s f/8
6: 4s f/8

4 & 5 zijn duidelijk te kort belicht terwijl 3 en 6 te lang belicht zijn (in het echt zijn ze net iets lichter en duidelijker). Wat mij vooral opvalt is dat 2, 3 en 6 vrij donker zijn maar dat zwart niet echt zwart is, vooral bij 2 is dit heel duidelijk. Ik heb al een redelijk hoeveelheid magenta toegevoegd (100° op de Meopta color head) om het contrast te verhogen want op andere foto's miste ik wel wat contrast.

Mijn vraag is nu, hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn print niet té donker is maar dat zwart wel mooi zwart is. Kan het zijn dat ik de foto's te kort in de ontwikkelaar heb gelaten of dat de ontwikkelaar té koud is (mijn doka is een garage waar ik mijn bad niet op 20°c kan houden, het is daar eerder 10°c op dit moment). Heb ik te veel magenta ?


Nog wat rand-info
Vergroter: Meopta Axomat 4 + Meochrom Color Head + Rodenstock lens + Philips PDC1010 timer
Papier: Ilford Multigrade IV Glossy
Ontwikkelaar: Ilford Multigrade Developer

[Red Falcon]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Volgens mij ga je veel meer antwoorden krijgen op het http://www.analoogfotoforum.nl/.
Er zitten daar een hoop serieuze analoog fotografen.
Maar BTW, is de lens op uw Pentax niet wat vergeeld?
Ik heb hier een SMC Takumar 1:1.4/50mm die twee dagen onder een lampje heeft moeten staan omdat die zo geel geworden was.

[wutske]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Volgens mij ga je veel meer antwoorden krijgen op het http://www.analoogfotoforum.nl/.
Er zitten daar een hoop serieuze analoog fotografen.
Maar BTW, is de lens op uw Pentax niet wat vergeeld?
Ik heb hier een SMC Takumar 1:1.4/50mm die twee dagen onder een lampje heeft moeten staan omdat die zo geel geworden was.

Thanks, ik zal daar ook eens gaan horen

En nee, geen vergeelde lenzen. Bij mijn Pentax zaten een aantal lenzen, er was er maar ééntje met schimmel en de rest was in perfecte staat.

[Spanik]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Moeilijk om zeggen, ben ook niet zo onderlegd in afdrukken. Zelf ontwikkel ik en scan dan in.

Het begint natuurlijk met de negatieven, hebben die wel 100% wit? Anders ga je moeilijk 100% zwart krijgen. Zelf zou ik nog niet met het contrast spelen. Dat bepaalt hoe snel de overgang zwart-wit is, niet hoe zwart je zwart gaat zijn. Te kort in de ontwikkelaar zal eerder te weinig zwart geven zou ik denken. Je vertrekt van wit papier en ziet de zwarting komen naar mate de ontwikkeling vordert.

Maar als je gaat ontwikkelen op 10 °C dan vraag je wel om problemen, zeker voor je eerste keer. De snelheid van reageren gaat logaritmisch, dus kleine temperatuursverschillen hebben veel invloed. De datasheet zegt zelf "slightly lower temperatures can be used but development time needs to be extended". Als je kijkt naar de datasheet van bvb ID11 filmontwikkelaar dan staat er 10% langer voor elke °C lager dan 20 °C (*) (en de grafiek gaat niet lager dan 14 °C!). Volgens de grafiek zou een ontwikkeltijd van 10 minuten bij 20 °C dan 18 minuten worden bij 14 °C, dus je ziet waar dat naartoe gaat.

Mijn eerste stap zou zijn om toch naar 20 °C te kunnen gaan. Een waterbad met "verwarming" zou een eerste stap zijn.

(*) dus voor bvb 2 °C minder begin je met je ontwikkeltijd met 10% te vergroten en dan het resultaat nog eens met 10% te vergroten. Dus niet met 20% vergroten maar met 21%. Voor 10 °C kom je dan aan 260%!

EDIT: kijk eens bij het FOMU in Antwerpen, die organiseren workshops analoge fotografie.

[Nerdifant]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Om de dMAX te vergroten (zwarting) wordt meestal een seleniumtoner gebruikt als 4e kort bad.
Maar zoals al gesteld: wil je goede negatieven hebben zonder de zgn. zone test, kun je beginnen met een beetje overbelichten en een beetje onderonwikkelen.
Dan maak je een zgn 'maximale zwarting' contactafdruk. Dit is de negatieven in stappen belichten tot de rand van het negatief overgaat van diep grijs tot zwart. Meer belichting geeft dan niet meer zwarting.
Daarna alle negatieven contactdrukken met de gevonden waarden. Dan zouden alle grijswaarden van wit tot diepzwart aanwezig moeten zijn op een papiergradatie 2. Als dit niet zo is (de contact drukken ogen bv flets) -> negatieiven meer ontwikkelen of vice versa. De afdrukken belicht je dan met een hardere of zachtere gradatie.
Je belichting tijden zijn te kort. Zoals bij een cameralens -> een vergrotings objectief presteert het best wanneer 2 a 3 stops dicht.
YMMV

Linkje

https://www.photrio.com/forum/threads/minimum-exposure-for-maximum-black-printing.43260/

[Mauritsius]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Hier word nog redelijk wat analoog gefotografeerd en ook ontwikkeld / afgedrukt.
Zoals Red Falkon schrijft: ga eens neuzen bij AFF.nl en ook " Foto en dokaforum.nl"
Als ik je één goede raad mag geven : zoek in een tweedehandsboekenwinkel het boek : " handboek zwartwit-fotografie van Gerard de Jong" dat is het beste boek dat ooit uitgebracht is voor Z/W fotografie

[wutske]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Ik vermoede het al - en dit werd dan hier en op AFF sterk bevestigd - maar moet ik dus op zoek naar een manier om mijn chemicaliën op temperatuur te houden vooraleer ik verder ga met vergroten .

[Spanik]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Je zou een waterbak kunnen zoeken waar 1 of meer van je schalen in passen. Die waterbak kan je dan bvb met een aquariumverwarmer op temperatuur houden. Maar of dat gaat lukken als het maar 10 C in je doka is? En je houdt best alle schalen op dezelfde temperatuur. Zeker als je film ontwikkelt.

[Nerdifant]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

Ik vermoede het al - en dit werd dan hier en op AFF sterk bevestigd - maar moet ik dus op zoek naar een manier om mijn chemicaliën op temperatuur te houden vooraleer ik verder ga met vergroten .

Een papierontwikkelaar heeft een tolerantie tussen 20°C en 24°C (! dit geldt niet voor filmontwikkelaar of kleurenontwikkelaar). Dus kamertemperatuur is ok.
Als ik een te koud bad heb (onder 20°C) gewoon een geutje warm water er bij (pas op: te warme baden veroorzaken reticulatie) .
Ik ontwikkel altijd uit op bariet - ik werk niet met RC (de leerschool zegt 3min - maar mi veroorzaakt dit meer problemen dan dat het oplost: uitgeputte baden halen de nodige zwarting niet meer)
YMMV

[geert62]

Re: Analoge foto's vergroten: zwart nog niet zwart

wel een tijdje geleden maar toch :
1) 10 ° is natuurlijk veel te koud. maar op te lossen : a) werken met 2 flessen ontwikkelaar, eentje op temperatuur houden en regelmatig wisselen ; b) extra fles met warm water in uw ontwikkelbad zetten ( temp beetje in de gaten houden toch met termometer in uw bad) en c)echt waar : om lokaal stukje echt iets zwarter te krijgen : blazen ! ( papier tijdelijk uit het bad halen natuurlijk ) , super foto's ga je er niet mee krijgen maar toch...
controleer uw zwarting met een compleet overbelicht proefstrookje : niet zwart genoeg = te koud of ontwikkelaar uitgewerkt. Als je ontwikkelaar verdund wilt bewaren dan in volle of luchtledige fles

2) genoeg proefstrookjes maken, en beoordelen in goed licht en droog papier ( idd, een probleem). Ik was content als ik 1 goede foto kon produceren ten koste van 2 gelijke vellen fotopapier.

PS: die belichtingstijden lijken me verrassend kort ( maar zal met lichtintensiteit van uw vergroter te maken hebben wellicht) vertrek voor uw proeffoto's van een mooi belicht & ontwikkeld negatief ( niet dat het nu niet zo is hoor)

succes ! die penetrante geur van het stopbad, het morsen van de ontwikkelaar op uw beste kleren ...

geert