Hyperfocaal scherpstellen

[timdelma]

Op aanraden van forumgenoot bulke41 na onze SD in Gent ben ik me gisteren gaan verdiepen in het bepalen van het hyperfocaal scherpstelpunt om bij bepaalde foto's alles scherp te krijgen.
Omdat ik vaak landschapsfotografie doe, wist ik voorheen eigenlijk nooit waar scherp te stellen. Ik nam gewoon een punt enkele meters voor mijn neus, ik kneep het diafragma toe naar f/16 of hoger en op goed geluk nam ik de foto

Nu, ik heb al verschillende filmpjes bekeken, maar ik heb toch nog veel twijfels en vragen omtrent het bepalen van het hyperfocaal scherpstelpunt...

Als voorbeeld gebruik ik mijn Sigma 17-50mm f/2.8 lens. Stel dat ik een landschap wil fotograferen en alles scherp wil. Ik werk op 17mm, de breedste hoek dat mijn lens aan kan.
Als ik Dxomark mag geloven zou ik zeker niet hoger gaan dan f/9 omdat ik dan een pak scherpte verlies... Correct me if I'm wrong!

Ik heb op mijn Android smartphone al verschillende apps geïnstalleerd om de DoF te berekenen (zag het bos niet meer door de bomen). Ik neem dan maar DOF Calculator als voorbeeld.

Deze app (allé, eigenlijk alle DOF apps) vragen je 3 dingen:
- F-stop: stel ik dus in op f/9 (of f/8) Moet ik dit verhogen/verlagen en indien ja, hoe bepaal je het ideale diafragma?
- Focal Length: is dus volgens mij 17mm? (ik heb trouwens de camera ook ingesteld in de app, zijnde mijn Nikon D7100, cropcamera)
- Subject distance: wat bedoelen ze hier nu eigenlijk mee? Is dat de afstand van de camera tot het eerste onderwerp in mijn foto dat ik scherp wil hebben? Als ik enkele meters van mij stenen liggen heb, kan ik dit nameten, maar wat als je nu een hele wei voor je neus hebt, met in de verte bergen of een stad ? Ik kan echt niet meten hoe ver deze zich van mijn camera bevinden...

Je hoort dus dat ik nog enkele vragen heb...Ik hoop dat er hier een goede ziel is die me in dummy-style wat meer info wil geven...

Alvast dikke merci om mijn gezaag aan te horen

[bulke41]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

dag tim, voor mij was dit in het begin ook onduidelijk, dus das wss normaal

eenmaal je als je kan je zoom (focal length: bv 17mm) en diafragma (f9) ingesteld hebt bij DOF calculator,
dan speel je met de focus distance voor je punt te vinden waar je moet op scherpstellen
bij mij zie ik hier op de (dezelfde) app 1.80meter,
dit wil dus zeggen als je met 17mm en f9 ingesteld, ergens focust op "iets" die 1.8meter van je camera verwijderd is,
je dus de zogenoemde hyperfocale scherpstelling bereikt hebt....

ik deed dit om den duur zo, vlak boven mijn hoofd houden (ik ben 1.75m), en dan af op manueel (als je vlug uit de hand wil "hyperfocalen")
en als je het moeilijk vind voor een scherpstelpunt te vinden: metertje meedoen en manueel scherpstellen via liveview (ingezoomd op scherpstelpunt)

[hjanssen]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Hoe bepaal je de ideale f-stop->door foto's te maken en voornamelijk je er geen zorgen om te maken, degene die het verschil kan zien tusseen f8 en f9 moet naar de oogarts, want zijn ogen zijn te goed.
Om de hyperfocale scherpstelaafstand in te stellen gebruik ik de hulp streepjes op de scherpstelschaal->diafragma kiezen, hulpstreepje van dat diafragma op oneindig zetten en dan geeft het andere minimale scherpe afstand aan->tussen de twee streepjes zit de dof.

Je moet dan wel lenzen hebben die deze gemakken nog hebben en als je geen afstandschaal meer hebt, wordt het zelfs met app moeilijk.

Bedenk ook dat oneindig al vaak niet meer scherp is door luchttrillingen, vocht en verontreiniging.

Maak foto's en maak er geen wetenschap van door alles van voor tot achter scherp te krijgen. Jaren geleden op een foto cursus in de Biesbosch geweest en bijna alles met een 80-200 vol open gefotografeerd: één boompje, bloemetje enz scherp tegen een mooi groen bokeh en en drie foto's werden bij de 5 beste geselecteerd, omdat de anderen groen waren met heel detail, waar je hoofdpijn van kreeg.

[Jos Vanhengel]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Mijn gedacht over dit onderwerp heb ik in 2012 al neergeschreven: klik!

[Pieter G.]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Deze app (allé, eigenlijk alle DOF apps) vragen je 3 dingen:
- F-stop: stel ik dus in op f/9 (of f/8) Moet ik dit verhogen/verlagen en indien ja, hoe bepaal je het ideale diafragma?
- Focal Length: is dus volgens mij 17mm? (ik heb trouwens de camera ook ingesteld in de app, zijnde mijn Nikon D7100, cropcamera)
- Subject distance: wat bedoelen ze hier nu eigenlijk mee? Is dat de afstand van de camera tot het eerste onderwerp in mijn foto dat ik scherp wil hebben? Als ik enkele meters van mij stenen liggen heb, kan ik dit nameten, maar wat als je nu een hele wei voor je neus hebt, met in de verte bergen of een stad ? Ik kan echt niet meten hoe ver deze zich van mijn camera bevinden...

Je hebt het sensorformaat van je toestel correct ingevoerd, dus DOF calculator houdt rekening met de FOV crop. Dat is al heel belangrijk.
Focal length stel je inderdaad in zoals het effectief is: 17mm. Je hoeft niet om te rekenen naar 35mm equivalent.
Subject distance is de parameter waarmee je moet spelen. Je past die aan totdat de app aangeeft dat je scherpte achter het onderwerp tot oneindig hebt. Dat wordt de afstand waarop je de lens dus moet scherpstellen, maar neem een marge van pakweg 10-20 percent er bovenop. De bedoeling is dan dat je je lens in manual focus op die scherpstelafstand instelt. Op de meeste lenzen is toch nog altijd een afstandsschaal langs de focusring geplaatst, en als je op die manier werkt, hoef je geen contrastzone te zoeken die zich ongeveer op die afstand bevindt zodat je daarop met AF kan scherpstellen.

Trouwens, je mag op DxOmark afgaan als je daar het volste vertrouwen in hebt, maar ik zou mij van die optimale diafragmawaarde niet al te veel aantrekken. Volgens mij is het perfect aanvaardbaar om landschapsfotografie op f/11 te doen zonder dat je negatieve effecten van diffractie ziet. Als je het bij f/8 houdt en je neemt een laag standpunt aan, kan het best zijn dat de voorgrond te onscherp wordt voor het effect dat je wil bereiken. En als je echt alles van voor tot achter perfect scherp wil hebben op een groot formaat print, dan kan je beter op zoek gaan naar een tilt/shift lens.

[hjanssen]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Op de meeste lenzen is toch nog altijd een afstandsschaal langs de focusring geplaatst, en als je op die manier werkt

Je hebt de laatste kitlenzen nog niet gezien, denk ik?

[timdelma]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Je hebt de laatste kitlenzen nog niet gezien, denk ik?

Er zijn veel kitlenzen zonder afstandsschaal.
Ook die ultrazooms (18-270 en dergelijke) hebben dit meestal niet...

[timdelma]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

ik deed dit om den duur zo, vlak boven mijn hoofd houden (ik ben 1.75m), en dan af op manueel (als je vlug uit de hand wil "hyperfocalen")

Dus camera boven je hoofd (ongeveer dezelfde afstand als de hyperfocale afstand dus), autofocus naar de grond en als dat gebeurd is, op manueel zetten, niets meer wijzigen en foto nemen?

[Pieter G.]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Er zijn veel kitlenzen zonder afstandsschaal.
Ook die ultrazooms (18-270 en dergelijke) hebben dit meestal niet...

Ah juist... beetje kort door de bocht van mij.
Dan is het voor jou dus even moeilijk als bij mijn Fuji X met drive-by-wire focusring
Ik ben overgeschakeld op de methode "zoek een scherpstelpunt net voorbij hyperfocaal en met een beetje geluk komt het goed"

Denk er gewoon aan dat bij hyperfocaal-afstand de aanvaardbare scherptediepte ligt tussen (ongeveer) de helft van de scherpstelafstand en oneindig. Iets verder scherpstellen is dus niet zo erg. Te dichtbij scherpstellen zal je achtergrond ietwat onscherp maken, en dat zal meer opvallen dan de diffractie die optreedt als je je lens op f/16 zet. Wat ik dus wil zeggen, is: let op met camera omhooghouden en op de grond focussen want ik neem aan dat je niet aan 3-4 meter komt op die manier

[timdelma]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Ah juist... beetje kort door de bocht van mij.

No problem hoor. Ik wist dit een klein jaar geleden ook niet. Mijn oude 18-135 heeft dit ook niet, maar mijn (slechts) 2 andere lenzen hebben dit wel...

Wat ik dus wil zeggen, is: let op met camera omhooghouden en op de grond focussen want ik neem aan dat je niet aan 3-4 meter komt op die manier.

Ik zal in de toekomst maar een rolmeter meenemen als ik landschapsfoto's ga nemen

[timdelma]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Stomme vraag, maar de scherpstelafstand is toch de afstand tussen het onderwerp dat je scherpstelt en de camera-sensor en niet het uiteinde van je lens hé?

[Pieter G.]

Re: Hyperfocaal scherpstellen

Stomme vraag, maar de scherpstelafstand is toch de afstand tussen het onderwerp dat je scherpstelt en de camera-sensor en niet het uiteinde van je lens hé?

Klopt. Maar zo nipt zou ik niet proberen te rekenen